top of page

Bütüncül Yönetim Nedir?

Bütüncül Yönetim, Zimbabwe'li doğa bilimcisi ve yabanıl yaşam uzmanı Allan Savory'nin, ülkesi ve Afrika'nın geri kalanı başta olmak üzere Dünya'nın en önemli sorunu olarak gördüğü çölleşmeyle mücadele için uzun yıllar süren çalışmalarının sonunda ortaya çıktı.

Las Pilas, Meksika'da Bütüncül yönetilmiş bir arazide yılların getirdiği sonuç. Kaynak: Allan Savory TED konuşması

Savory'nin 1970'lerin ortası itibariyle vardığı ilk sonuç, kendi deyimiyle “Okullarda ben dahil tüm mera ve bozkır uzmanlarına öğretilenlerin yanlış olduğu”ydu: Savory'nin karasal ekosistemlerin tanımlanmasına getirdiği yeni “kırılganlık skalası” itibariyle özellikle “kırılgan”, yani atmosferik nem olaylarının (yağmur, kar, nem, çiy vb.) yıl boyu dağılımının dengesiz olduğu iklimlerde bulunan ekosistemler, sürü halinde dolaşan otçul hayvanlarla birlikte evrilmişti. Yaban sürülerinin yerini alan sığır, koyun ve keçi gibi hayvan sürülerinin binlerce yıldır devam eden otlatma ve idare biçimi çölleşme ve toprak kaybının en önemli sebeplerindendi, evet; ama çölleşmeyi ve toprak kaybını durdurup ekosistemleri onarmanın temel yolu da yine hayvancılık, ama çok farklı bir hayvancılıktı.

Allan Savory'nin Afrika ve Kuzey Amerika başta olmak üzere dünyanın birçok bölgesinde yaptığı çalışmalar sonucunda oluşturduğu otlatma, “hayvan ve sürü etkisi”, toparlanma (recovery) dönemselliği, nekahat süreçleri gibi konulardaki teknikler, 1980'lerden itibaren toplumsal, ekonomik, kültürel ve bireysel boyutlarını da hesaba katan “karar alma çerçevesi”, “finansal planlama”, “arazi planlaması” gibi çok önemli modüllerle harmanlanarak son halini aldı. Ortaya çıkan, sadece hayvancılık için değil her türlü arazi-temelli çalışma, işletme ve proje için kullanılabilen son derece sade ama bir o kadar da güçlü bir karar alma, planlama ve uygulama “algoritması”yla beraber, her türlü ölçek, iklim ve toprak yapısında hem ekonomik, hem ekolojik hem de toplumsal açıdan onarıcı tarımı mümkün kılan güçlü bir alet çantasıydı.

Anadolu Meraları olarak Bütüncül Yönetim'i “İdare edilen bütünün ulaşmak istediği temel amaçlarla, bunlara hizmet edebilecek dönemsel her türlü araç ve kaynakların optimum verimlilikte değerlendirilerek her anlamda bereketli, üretken yüksek verimlilik yaratan bir yönetim uygulanan bir bütün-planlama, uygulama ve yeniden planlama izleği” olarak tanımlıyoruz.

Bütüncül Yönetim'in temel kullanım alanı arazi-temelli üretim/tarım, ve özellikle de hayvancılık olsa da; Bütüncül Yönetim Türkiye'de ve dünyada topluluk içi iletişimden şirket/dernek yönetimine kadar bir çok alanda yüksek bir işlevlilikle kulllanılıyor.

bottom of page